Т - дауыссыз, қатаң
ө - дауысты, ашық, еріндік, жіңішке
з - дауыссыз, ұяң
і - дауысты, кысаң, езулік, жіңішке
м - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяң
і - дауысты, кысаң, езулік, жіңішке
Әріп саны: 7
Дыбыс саны: 7
Е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
ң - дауыссыз, үнді
б - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
к - дауыссыз, қатаң
Әріп саны: 5
Дыбыс саны: 5
Б - дауыссыз, ұяң
ә - дауысты, ашық, езулік, жіңішке
р - дауыссыз, үнді
і - дауысты, кысаң, езулік, жіңішке
н - дауыссыз, үнді
Әріп саны: 5
Дыбыс саны: 5
Д - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 2
Дыбыс саны: 2
Ж - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
н - дауыссыз, үнді
б - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
к - дауыссыз, қатаң
Әріп саны: 6
Дыбыс саны: 6
Тілім менің тірлігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сөз ойдағы.
Өшсе тілім менде бірге өшемін,
Оссе тілім менде бірге өсемін. - деп шешен адамдар бекер айтпаған.
ТІл болмаса, ел де болмайды. Тіл - әрбір ұлтта, әр елде әр түрлі болады. Ол өмірде ең құдыретті, қастерлі. Ол әр адамға ана сүтімен еніп, қалыптасады. Тіл байлығы - әр елдің ұлттық мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып қалған асыл мұра. Демек, әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның орынсыз шұбарлануының қандайына болса, да қарсы тұруы тиіс. Ана тілі – ең басты байлығымыз. Ана тілі - ең ұлы мен тамаша тіл. Менің
ана тілім - қазақ тілі. Қазақ тілі - мемлекеттік тіл. Бұл - ауыр тіл,
бірақ әрбір құрметті азаматқа оны білу керек. Тіл - ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы - оның ана тілі. Тіл - халықпен
бірге өмір сүріп дамиды, әр ұлттың тілі - оның бақыты мен тірегі. Елбасы
Н.Ә.Назарбаев халықтың болашағы туралы тереңнен толғай отырып,
«мемлекеттің ең басты дүниесі тек ғана байлық емес, сонымен қатар ана
тіліміздің болашағы» деген болатын.
Азақ тілінде буын үндестігіне бағынбай жасалатын күрделі сөздер де бар. Мысалы, қос сөздер: салт-дәстүр, некен-саяқ, азық-түлік, қыз-келіншек, көрші-қолаң, аумалы-төкпелі, аға-іні, т.б.;
біріккен сөздер: Есекқырған, Екібастұз, түйетабан, Алтынемел, көкқұтан, итмұрын, егеуқұйрық, ақсүйек, Аягөз, т.б.;
тіркес сөздер: келе жатыр, көк ала, жақын жер, самал жел, жетпіс тоғыз, алтыншы үй, талдырмаш денелі, т.б.