ВАбай (Ибраһим) Құнанбаев.
(1845-1904)
Абай қазақтың ұлы ақыны, композитор, философ, қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы, оның алғашқы классигі.
Әкесі Құнанбай Өскенбайұлы бай, би және қазақ руларының ішіндегі беделді адамдардың бірі болған. Құнанбай Қарқаралы дуанының аға сұлтаны болған.
Құнанбай діншіл болған. Мұсылман дінінің ықпалын күшейту мақсатын көздеп Орта Азияның діндар қожаларын, татар молдаларын қарамағындағы ауылдарға таратқан. Олардың балаларын мұсылманша оқытқан. Өз ауылында Ғабитқан деген молданы ұстап, Абайды да оқытқан. Абайдың сабаққа зеректігін байқаған соң, әкесі Семей қаласындағы мұсылман имамы Ахмет Ризаның медресесіне берген. Ол дін сабақтарына тарих, поэзия, математика, философия сияқты дүние тану пәндерін араластыра оқытуды қажет көретін ағымның бағытын ұстаған адам болған. Абай бұл медреседе 4 жыл оқыған кезінде араб, иран және Орта Азия әдебиеті классиктерінің шығармаларымен жақсы танысады. Өзі үлгілерінен үйренген. Абайдың жазу жұмысында үлгі еткені 19-шы ғасырдағы орыс әдебиеті болған. Абай Семейдегі медреседен кетер алдында үш айдай орысша оқыған, осы тілде аздап жаза және сөйлей білген. Еліне қайтқаннан кейін де Семеймен қатынасын үзбеген. Семейге саяси көзқарастары үшін жер аударылған, орыс оқымыстылары Н.И.Долгополов және Е.П.Михаэлиспен танысып, орысша білімін терендете түсуге жәрдем алған. Абай Семейге келіп, айлап жатып Гоголь атындағы кітапханадан көп кітаптар оқыған және ауылына да алып кетіп оқитын болған.
Абай дүние жүзінің басқа да ғалымдары мен жазушыларының еңбектерін оқиды. Мысалы, Ежелгі Грецияның атақты ғалымы Аристотельдің философиялық және әдеби шығармаларымен толық танысқан. Атақты данышпан Сократтың да шығармасын бәлген.
Абай В.Г.Белинскийдің еңбектерін ұнатып оқыған. А.С.Пушкин шығармаларын оқып, үлгіге тартқан.
«Евгений Онегин» романынан үзінділер аударды «Амал жоқ, қайттым білдірмей» / «Татьяна хатына»/ әнін шығарды. Сондай-ақ И.А.Крылов, М.Ю.Лермонтов, И.Гете шығармаларынан да аударды.
Абай қазақтың ән-күй творчествосын жете білген. Біржан сал, Ақан сері, Тәттімбет, Жаяу Мұса сынды халық композиторларын ерекше бағалаған. Өзі «Айттым сәлем қаламқас», «Сұрғылт тұман», «Қараңғы түнде тау қалғып» тағы басқа әндер шығарған.
<span>Абай «Атаның баласы болма, адамның баласы бол» деп, жалпы адамзатты түгел сүйетін, гуманизм биігіне шақырады</span>
Өте керемет!
-Ол оны канша күнде ыстеп болды???
-ол оны он шақты күнде сызбасын сызып болды
(для детей с русским обучением)
слушание(тыңдалым)
<em>ответы</em>
<em>1)а (1 балл)</em>
<em>2)д (1балл)</em>
<em>3)Негізгі: a
</em>
<em>Қосымша: b
(2 балл)</em>
<em>4)әр ата-ана өз балаларын тәрбиелейді, ол баланың іс әрекетінен білінеді. (1 балл)</em>
<em>Чтение (оқылым)</em>
<em>1)Иә: a, b
</em>
<em>Жоқ: c (3 балл)</em>
<em>2)a ,d (1, 1 балл)</em>
<em>письменная работа (жазылым)</em>
<em>5) (дать характеристику о семье) (5 балл)</em>
<em>говорение</em>
<em>2) составить диалог рядом с соседом на парте при этом выбирая, одну из предложенных тем ниже (6-8) предложении </em>
<em>темы : наши семейные принципы воспитания(біздің отбасындағы тәрбие принциптері) схожесть и различия в жизнедеятельности села и города (Ауыл мен қала тіршілігінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары) горы казахстана (қазақстан таулары)</em>
<em> за диалог дается 10 баллов </em>
<em></em>
<em>думаю так</em>
1) Шіркін-ай, математик болсам, формула ойлап тауым, әлемге танымал болар едім!
2)Мәссаған, мына академиктің ерекше қабілеті керемет екен!
3)Әттеген-ай, кеше математиканы қайталап оқуым керек еді.
4)Бәрекелді, жеткен жетістігіңізбен қуаныштымын, жарайсыз!
5)Түу, мына есеп қандай қиын, шығара алмай қойдым ғой!
6)Бәсе, неге жоғалып кетті десем, шетелге барып, біздің елдің ғылымын дамытқан екен ғой.
7)Алақай, есебім шықты!
Ойланбай айтылған сөз, әрбір затты өлшеп кеседі, қарап тұрсаң бұл дүние шолақ екен ай
Үйдің маңында алма ағашы өседі