Музыка аспаптарында орындалатын шығармаларды аспаптық музыка деп атайды. Қазақтың домбыра, қобыз, сыбызғы, шертер сияқты ұлттық музыкалық аспаптарында орындалатын әуен-саз күй деп аталады. Бізге жеткен ең көне күйлер – күй атасы Қорқыттың шығармалары.
Күйлер тақырыбы мен мазмұнына қарай аңыз-күйлер, тартыс күйлер, тарихи күйлер, арнау күйлер, лирикалық күйлер, психологиялық күйлер болып жіктеледі. Қазақтың аспаптық музыкасы ХVІІІ ғасырдың соңында жоғары деңгейге көтерілді. Бұл кезде Байжұма, Баламайсан, Есжан, Байжігіт, Ұзақ, Боғда, Махамбет сияқты күйшілердің атағы халыққа кеңінен мәлім болды. ХІХ ғасырда ежелгі күйшілік өнердің одан әрі өрістеп дамуына Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Тоқа, Абыл, Есір, Ықылас, Байсерке, Қазанғап, Сейтек, Дина, Сүгір сияқты күйшілік өнердегі ірі тұлғалар елеулі үлес қосты. Домбыра күйлері орындалу мәндері мен құрылымдылық ерекшеліктеріне қарай төкпе және шертпе деп аталатын екі үлкен түрге бөлінеді. Төкпе күйлер тұрақты екпін мен өлшемде, оң қолдың тұтас сілтенуімен орындалады. Ал шертпе күйлер көбінесе жалғыс дауысты болып, оң қол саусақтарының ұшымен орындалады.
Қымыз өте пайдалы сусын. Оны биенің сүтінен дайындайды. Қымыз 70 түрлі ауруға ем. Ертеде қымыз арқылы көксау ауруын емдеген. Қымызды күнделікті ішкен бабаларымыз жұқпалы аурулармен, сүйек, тері ауруларымен ауырмаған.
Ұстаз жүгі – ауыр жүк. Ұстаздардың әсерлі үнмен, асықпай мәнерлеп
сөйлеген сөзінен әрбір оқушыға деген қамқорлықтың, аналықтың, әкеліктің
сезімнің дана ойдың ыстық лебі есіп тұрғандай. Иә, адамның жан дүниесін
түсініп, ренжітпей, қателігін сездіре білу бұл нағыз шеберлік емес пе?!
Осы ұстаздар жайында халқымыздың ұлы батыры Бауыржан
Момышұлы «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді.
Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де,
кеншісін де ұстаз өсіреді… Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай
ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға
міндеттіміз» деген.Бала бойына ата-анадан кейінгі ақыл-ой, адамгершілік,
әдептілік, ар-ұят, ұлттық сана-сезімді сіңіруші адам – мұғалім. Ендеше
өз ісіне берілген, жаңалықты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына
нұр құйып, өмірде өзі де бақытты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің
жанына нұр құйып, өмірде өзі де бақытты болып, өзгелерді де бақытқа
жеткізсем деп жүретін ұстаздардың жөні де, жолы да бөлек.Әрбір оқушының
өз жүрегіне жақын сүйікті ұстазы болады. Ұстаз былайша айтқанда,
мектептегі екінші анамыз. Мысалға, менің сүйікті ұстазым – информатика
пәнінің мұғалімі, әрі сынып жетекшім – Гүлназым Дәулеткелдіқызы. Ұстазым
өз мамандығын сүйеді, сабаққа жан-жақты дайындықпен келіп, биік
шеберлігімен, қарапайымдылығымен, адамгершілігімен бізді баурап алды.
Информатика пәнімен қоса «Өзін –өзі тану» пәнінен де сабақ береді.
Информатика пәнінен бізге білгендерін үйретуде. Өзін-өзу тану сабағын
тартымды әрі қызықты еткізіп өткізеді. Оқушының сабаққа қызықтыру
мақсатында сыныптан тыс іс-шараларды жа жиі өткізеді. Сынып жетекшім
бізге білім беруге, ой-пікірімізді тиянақтауға бар күшін жұмсап
атсалысады. Білгенін үйретеді. Оқушының жаманын жасырып, жақсылығын
асырады.<span>Ержеткен соң да, мекбеті мен ұстазын қимайтын оқушылар да
кездеседі. Жоғарғы оқу орнын бітіріп, үлкен азаматтар қатарына
қосылғаннан кейін де ұстаздарын іздеп келіп жататындар да аз емес. Бұның
барлығы ұстазға байланысты. Кейбіреулеріне ұстаз анасындай болып
кетеді. Ал ана әрбір адам баласына қымбат жан. Ананы қалай ардақтасақ,
ұстазды да солай ардақтаймыз. Ұстазға әрдайым жылы жүз бен мейінбандылық
тынытып, сыйлап құрметтеу – біздің парызымыд. Ұстазға қандай құрмет
көрсетсе де аз емес. Сондықтан да ұстаз деген ұлы есімді мәңгілік
қастерлеп өтемін. Мағжан атамыз айтқандай, өмірдегі қадірлі орын –
мұғалімдікі. Мен өзімнің сүйікті ұстазыма шығармашылық табыс, қажымас
қайрат, отбасына амандық, мықты денсаулық тілеймін.</span>
1980 жылы қыздар бұрынғы киетин фартукты формалары тизенин астына тусип туруы тиыс балатын
Давным-давно, жили на берегу реки старик со старухой, и был у них маленький сын Алтын-сака, у которого была любимая игрушка - золотая монета. Однажды старик заметил, что в их доме творится что-то неладное. У них завелся злой дух. Тогда решили он покинуть старое стойбище. И перекочевали. Алтын-сака обнаружил, что он оставил свою золотую монету в старом доме. Решил он вернуться за ней. Долго отговаривал его старик, но не смог. Сел Алтын-сака на конька и поскакал. Приехав на старое стойбище, увидел он старую женщину. Это была ведьма.
- Спустись, Алтын-сака, забери свою монету, - сказала бабушка. И только спешился Алтын-сака, схватила его старуха. Вырвался Алтын-сака и взобрался на дерево, а старуха схватила топор и стала рубить его. Распрощался Алтын-сака с жизнью, но вдруг увидел он маленького воробья.
- Воробушек, лети к моим родителям, скажи, чтобы Черное Ухо и Белое Ухо, собак моих выпустили, - взмолился Алтын-сака.
Улетел воробей. А старуха все рубит и рубит, совсем срубила дерево. Видит Алтын-сака -плохо дело, но тут он увидел, что пыль на дороге столбом поднялась- то были его собаки. Подбежали они к дереву. Увидела их старуха и прыгнула в реку.