Зат есім- имена существительные, делятся также на производные (туынды), образуются при помощи суффиксов: -шы, -ші образуют существительные, профессию человека: жазу (писать) - жазушы (писатель), сурет (рисунок) - суретші (художник), етік (сапоги) - етікші (сапожник), балық (рыба) - балықшы (рыбак), үгіт (агитация) - үгітші (агитатор). -ша, -ше, мысалы: кітап (книга) - кітапша (книжка). -лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік образуются существительными, обозначающие отвлеченные понятия: бала (ребенок) - балалық (детство), дос (друг) - достық (дружба), батыр (герой) - батырлық (мужество, геройство), бай (богатый) - байлық (богатство). -хана, образует существительные, указывающие на названия учреждений: ас (пища) - асхана (столовая), дәріс (лекция) - дәрісхана (лекционный зал), ем (лечение) - емхана (поликлиника), дәрі (лекарство) - дәріхана (аптека), кітап (книга) - кітапхана (библиотека).
Зат есімдердің көптік жалғауы – Множественное число существительных. Множественное число существительных в казахском языке образуется при помощи окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер. Например: бала-лар - дети, қалам-дар - ручки, жігіт-тер - джигиты. Чередование гласных в окончаниях определяется правилами сингармонизма: если последний слог слова - твердый, то прибавляются суффиксы -лар, -дар, -тар. Например: ана-лар, қыз-дар, жас-тар. Если последний слог слова - мягкий, то прибавляются суффиксы -лер, -дер, -тер. Например: әке-лер, тіл-дер, жігіт-тер. Чередование согласных в суффиксах множественного числа определяется законами прогрессивной ассимиляции.
Внук Апа сəлеметсіз бе? Бабушка Сəлеметпіз құлыным, жай келдің бе? Внук Апа бүгін сабақта наурыз көже туралы тақырып өттік. Бабушка Сосын Внук Үйге тапсырма берді? Бабушка Ал қандай айта ғой? Внук Наурызкөже қалай дайындалады және не керек, Қашан болады? Деді мұғалім Бабушка Балам 21-22 наурыз мейрамын өткізеді Внук Жаздым апа рахмет Бабушка Жəне наурызкөжеге 7 тағам керек Внук Апа менің сыныптастарым 9 тағам керек дейді Бабушка 9 да болады 7 де болады бірақ 7 деген киелі сан сондықтан да 7 тағам қосады Внук Апа жарайды 7 деп жазамын Бабушка Ия солай жаза ғой құлыным, ал дайындалу себебі жылқының етінен сорпа дайындайды Внук Жаздым апа рахмет Ертең 5-тік алатын болдым