Табиғаттағы су айналымы<span> — жер шарындағы </span>судың<span> күн қуаты мен салмақ күшінің әсерінен үздіксіз тұйық айналу процесі. Су жер шарындағы мұхиттар мен құрлықтардың бетінен буланады. Су булары ауа ағындарымен жоғары көтеріледі де, қоюланып тамшыға айналады. </span>атмосфералық<span> жауын-шашын түрінде мұхитқа қайта оралса, бұл құбылыс - кіші немесе мұхиттық айналым болады. Мұхит пен атмосфераға қоса құрлықты қамтитын су айналымы - үлкен немесе дүниежүзілік су айналымы деп аталады. Дүниежүзілік су айналымына қатысып, құрлыққа жауған судың біразы өзендер арқылы (жер бетінгі ағын) мұхиттарға қайтадан ағып барады. Қалған бөлігі топыраққа сіңіп, нәтижесінде топырақтағы суды өсімдіктер сіңіріп, қайта буландырады. Ал одан қалған су бөлігі топыраққа тереңірек сіңіп, сулы қабатпен (жерасты ағын) қайта мұхитқа оралады. Құрлықтан мұхитқа қосыла алмайтын су көздері де бар. Оларды ішкі "ағынды" немесе "ағынсыз" сулар деп атайды. Бұл аумаққа түскен жауын-шашын толық буланып кетеді. Атмосферадағы судың (ылғал) 87%-ға жуығы дүниежүзілік мұхит суынан булануға ұшырайды. Жергілікті немесе құрлық ішіндегі су айналымы да болады. Құрлықтан буланған су (ылғал, газды күй) мұхитқа жетпей тұрып, бірнеше рет жауын күйінде жауып, осылай құрлық ішінде де кіші су (ылғал) айналымы жүреді. Табиғаттағы су (ылғал) айналымы — </span>күн энергиясы<span> мен </span>салмақ күші әсерінен<span> туындай отырып, </span>жер шарына<span> тән ылғалдың (судың) толассыз қозғалысын камтамасыз ететін тұйықталған процесс: ауа ағындарымен аспанға көтерілген </span>Әлемдік мұхит айдыны<span> мен </span>құрлық<span> бетінен буланған ылғал (су) түйіршіктері конденсацияға ұшырайды да жауын-шашындар түрінде жер бетіне (Әлемдік мұхит және кұрлық бетіне) қайтадан оралып (жауып) отырады.</span>
Мәтіндітүсініп оқып.Оған жоспар құру
-Сәлем Асқар!
-О, сәлем Мадина! Қалың қалай?
-Жақсы, өзің?
-Менде бәрі жақсы!
-А айтпақшы Асқар маған сенің көмегің керек еді
-Иә тыңдап тұрмын, айта бер
-Апай маған Қазақстандағы сирек кездесетін аңдарды жаз деп тапсырма беріп еді. Ал мен интернеттен ештеңе таппадым
-Ааа, солда сөз болып па?
-Сен өзің іздемеген соң саған ол түкте емес қой!
-Жоқ жоқ, о недегенің, керісінше маған осында мағлұматтар қатты ұнайды. Өзімде осыдан 1 апта бұрын таппай жүр едім, маған бір досым жақсы мағлұмат берді
-Ол қандай мағлұмат?
-Қызыл кітап
-Ааа? Ол қандай кітап тағы?
-Ол кітапта Қазақстандағы сирек кездесетін жануарлар мен олардың мекендейтін жерлері мен олар тцралы мағлұматтар өте көп!
-Жақсы! Раxмет саған Асқар! Енді апайдың тапсырмасын орындай алатын болдым!
-Оқасы жоқ! Сау бол!
-Сау бол!
Аппақ ас, сызы бар,
Балалар қызығар.
(Балмұздақ)
Аппақ қардай,
Дәмі балдай .
/Балмұздақ/.
Мұз сынды түрі
Тәтті дәмнің бірі
/Балмұздақ/
Тараз – Қазақстан қалаларының ішіндегі ең ежелгілерінің бірі, тіпті ол VІ ғасырдың деректерінде кездеседі. 568 жылы Талас өзені жағасындағы қалада түрік қағаны Дизабула өзінің керемет ставкасында Византия елшісі Земархты қабылдаған. Бұл туралы В.Бартольдтың «Орта Азияға ғылыми мақсатпен сапардың есебі» кітабында жазылған. 629 жылы Сюань-Цзян Тараз (ежелгі аты – Далосы) қаласының Цзяньцюаннан батысқа қарай 140-150 ли қашықтықта тұратынын және оның шеңберінің 8-9 ли екендігін айтады. Қалада әртүрлі елдерден келген көпес-саудагерлер мен хусилардың (согдийлықтардың) тұратыны және олардың тілі мен әдет-ғұрыптарының, заңдарының Қытайдағы сияқты болатыны туралы жазылған (Зуев Ю.А. Суяб туралы Қытай деректері. 91б.). Біз бұл деректерді Тараз қаласының аса ертеден келе жатқан қала екендігі жайлы мәлімет үшін беріп отырмыз.