Темекі (Nicotiana) – алқа тұқымдасына жататын, құрамында есірткі бар бір және көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда оның 3 түрі: кәдімгі темекі, мәдени темекі, махорка өсіріледі. Темекінің құрғақ жапырағының құрамында 1,09-3,7 пайыз никотин, 17,1-18,9 пайыз күл (органикалық заттар), 4,9-17,6 пайыз көмірсулар,2,2-3,7 пайыз азот, 0,1-1,3 пайыз эфир майлары және органикалық қышқылдар, шайырлар бар. Құрғатылған жапырағынан мүштікке салатын папирос, сигарет, сигарлар дайындалады. Темекі — өте улы, құрамында алколойдтар, әсіресе есірткі заттары көп өсімдік. Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгісек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын. Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім.
В носовой полости воздух очищается(т к носовая полость выстлана мерцательным эпителием и его реснички перегоняют пыль в ротовую полость и там удаляется), бокаловидные клетки мерцательного эпителия выделяют слизь, которая увлажняет воздух и убивает микробов. Потом воздух согревается(слизистую оболочку пронизывают кровеносные сосуды, которые воздух согревают) В ротовой полости всё это не происходит
Численность популяций животных контролируется не только извне – условиями окружающей среды, но и изнутри – особыми механизмами саморегуляции. Важным элементом этих механизмов является стресс, испытываемый животными при перенаселении. Несмотря на большое количество предложенных гипотез, экологи пока далеки от четкого понимания места и роли стресса в колебаниях численности популяций.
Главной мерой является - ликвидация данных животных вблизи с жилищем человека. Производится дератизация - уничтожение грызунов. Кроме того необходимо содержать жилище в чистоте , для того, чтобы там не поселились мышиные , и контролировать численность белок в парках, в черте города.