<span>Ыбырай Алтынсарин (шын аты — Ибраһим,
1841—1889) — қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы, жазушы, этнограф,
фольклоршы, қоғам қайраткері.</span>
1841 жылы Қостанай
облысы Затабол ауданында дүниеге келген.
Атасы Балғожа
кішкентай Ыбырайды Орынборда ашылған орыс-қазақ мектебіне береді. 1859 жылы
мектепті үздік деген бағамен бітіреді.
1859 жылы өз елінде
тілмаш болады.
1864 жылы Торғай
мектебіне мұғалім болып келеді.
1876 жылы Петербург
Қазан қалада болады. Торғай облысы мектептің инспекторы болады.
1879-1883 жылдары
Торғай облысында жаңа мектептер ашады.
1881 жылы Омбы
қаласында тұнғыш мұғалімдер мектебін ашады.
1876 жылы
"Қазақ хрестоматиясы" оқу құралын жазады.
<span> Ы.Алтынсарин 19 ғасырдың екінші жартысында
қазақ қоғамындағы әлеуметтік теңсіздіктерді көре білген қаламгер.</span>
Ия ажырата алам сен кунделикти жагдайламен женип шыгуга тырысам
Денсаулық – зор байлық.
Здоровье – клад бесценный.
2.
Жарлының байлығы – дененің саулығы.
Богатство бедняка – его здоровье.
3.
Ауру атанды да шөктірер.
Болезнь и верблюда – с ног валит.
4.
Ауру кірді - әлек кірді.
Болезнь пришла – беда в дом вошла.
5.
Ауру батпандап кіріп, мысқалдапшығады.
Болезнь входит батманами*,
а выходит мискалями**.
6.
Ауру кісі күлкі сүймес,
Ауыр жүкті жылқы сүймес.
Больной не выносит смеха, конь –
тяжелую ношу.
7.
Қотыр қолдан жұғады,
Таз тақиядан жұғады.
Болячки передаются через руки,
парша – через тюбетейку.
8.
Ауруын жасырған бөледі.
Кто болезнь свою скрывает,
тот со смертью играет.
9.
Батыр бір оқтық,
Бай бір жұттық.
Бай – до первого джута, батыр – до первой пули.
10.
Ағын судың арамдығы жоқ.
В проточной воде грязь не держится.
11.
Бас ауырса жан қорқады.
Голова начинает болеть – душа покой теряет.
12.
Қай жерің ауырса,
Жаның сол жерінде.
Где болит – там и душа.
13.
Жұғың бар жерде – шыбын бар,
Шыбын бар жерде – шығын бар.
Где мусор – там и мухи,
где мухи – там болезни.
Бос уакыт
Мен бос уакытта далада кыдырамын.Достарымен ойнап журем.Анага комектсемин. Уйде жинаймын.Дукенге бар аласаламын.Уй жумысынды iстеймiн.Оз достарымен телефонмен сойлесемiн.