Жай сөйлем — бір немесе бірнеше сөз бен сөз тіркестерінен құралып, тиянақты бір ғана ойды білдіретін сөйлем. Жай сөйлемнің негізгі ерекшелігі — құрамындағы сөздер өзара бір-бірімен семантикалық бірлікте болады, екпін тұтастығы, сөздердің орын тәртібі сақталады. Құрылымы жағынан жай сөйлем бір сөзден де, екі не одан да көп сөзден де тұрады. Мысалы, “Жаз”. “Жаз келді”. “Жазда жеміс-жидек піседі”. Жай сөйлемдер <em>қос сыңарлы</em> болып та, <em>жеке сыңарлы</em> болып та келе береді. Жай сөйлем қос сыңарлы болғанда тұрлаулы мүшенің екеуі де қатынасады: “Студент оқып жүр”. “Марат — студент”. Қос сыңарлы жай сөйлемде сөз саны елеулі қызмет атқармайды, бастысы — сөйлемнің екі тұрлаулы мүшесінің неше сөзден құралғанына қарамастан, бір ғана тиянақты ойды білдіруі. Оның етістіктен ғана жасалған баяндауышқа аяқталуы міндетті емес. Есім баяндауышты да жай сөйлем бола береді. Жай сөйлем жеке сыңарлы болғанда, ол сөйлем не тек бастауыштан, не тек баяндауыштан тұрады: “Біздің ауыл”. “Қала көшесі”. “Таң атып келеді”. “Күн батып бара жатыр”. Семантикалық жағынан келгенде, жай сөйлем толық мағыналы сөздерден құралып, сөйлемнің мазмұнын айқындап тұруы керек.
Тағы бір сұрақ қоюға болады Жаутіков қай ғылым саласында еңбек еткен немесе үлес қосқан ғылым салалары ?
Туған жер деген – ең қымбат нәрсе. Шіркін, өз еліңде, туған жеріңде болғанға не жетсін?! Сен оны ешкімнен сатып ала алмайсың, кейде бірақ өз туған жеріңе келе алмайсың. Мысалы кей адамдар өзге елге кетіп қалып, өз еліне орала алмай жүреді. Бар арманы сол болады. Тіпті өмірінің соңғы күндерін туған жерінде өткізу үшін бәріне дайын болады. Сондай қателіктерді жібермеу үшін:
«Өзге елде сұлтан болғанша,
Өз еліңде ұлтан бол» - деген сөздерге құлақ түрейік. Біз туған жерімізді құрмет тұтып, сыйлайық! Осы туған елімізде өмір сүрген – үлген бақыт.
АУЭ-ТАЯК
Қатысқандардың саны: 2 10-12 человек дейін.
Ойынның жері: үлкен алаңшық, аула, алаңқай.
Жәрдемақы ойын үшін: екі тегіс асатаяқ более 80 см. ұзындық, 2-3 см. диаметрде.
Ойынның сипаттамасының: ойынның қатысқандарлары теңға деген бөліседі.
Бастық бірінші тең ойыншыны шақыртады және оларға асатаяқтарды тапсырады. Кейін бір бастықпен шақыртқан ойыншылардан, 3-4 м деген аулақтай., өзінің асатаяғын алға тастайды және вверх, ал іле соң онымен өзінің асатаяғын екі ойыншы - оған арада ауада летящую асатаяққа деген кездестіру тиіс тастайтын.
Тағайындау болады және бросков сырттың тәртібінің - ша жеребеге.
Қатысқандардың екі тобы ойнаса, сол жең- неғұрлым кездестір- сол саналатын.
ҚАЗАН
Қатысқандардың саны: 3-10 человек.
Ойынның жері: спорт алаңшық немесе алаңқай, қысқы уақытта - мұзда.
Жәрдемақы ойын үшін: асатаяқ(ша қатысқандардың санының) және ағаштың шарының, радиуспен 7-10 см.(болады -молотки крокеттен және ғой крокет шар).