Тенеу - это эпитеты!
<span>Эпитет – это слово или выражение (синтаксическое целое) в художественном тексте, обычно поэтическом, лирическом, которое несет в себе особо выразительные свойства, подчеркивая в объекте изображения что-то такое, что присуще лишь ему одному.</span>
Ежелгі Торнонский Сібір Батысқа қарағанда Шығысмен тығыз байланысты. Оның мәдениеті, Лена сіз Ангара бойынша, Байкал жағалауында бұрын сену мүмкін қарағанда әлдеқайда бай және жарқын шелер мен Шығыс пен Батыстың ежелгі мәдениеттердің жолын жұмсайды, қуатты Еуразия тарихы толық түсінуі мүмкін емес, онсыз ерекше мәдени орталықтар, уақытта болды. Біз түріктердің бекіністерінің табыстарынан көріп отырғанымыздай, Байқал өңірінде олардың Донға және Дунайға жолдары жетеді.
Өткен жұмада АЯН<span> деген досым екеуміз хайуанаттар бағына саяхатқа барғанбыз. Ол жерде ине шаншыр орын жоқ екен. Досым екеуміз бір шетінен бастап аңдарды қарай бастадық. Алдымен бірінші торда қолдарына </span>білезік<span> таққан қос маймыл отыр екен. Жанымыздағы адамдардың айтуынша Африкадан әкелінсе керек. Әрі қарай жүре берегенімізде сусар мен </span>тасбақаларды<span> көрдік. Бұл тасбақалар </span>әлдеқайда<span> үлкендеу екен. Бүркіт, сұңқар, </span><span>бірқазандарда </span><span>темір тордың ішінен орын алыпты. Сөйтіп келе жатқан екеуміз бір қызыққа ұшырастық. Әдетте ерсілі-қарсылы ұшып жүретін </span>қарлығашты<span> бір жігіт бұлбұлдай сайраттырып отыр. Қазақ киелі санаған құстың жез таңдайлығына қайран қалдым. Иелерінің айтуынша алдағы уақытта піл мен </span>көкқұтан<span> әкелінбекші екен. Міне, біздің саяхатымыз осылай аяқталды.</span>
Екпін – сөздің айтылған кездегі белгілі бір буынның ерекше көтеріңкі дауыспен айтылуы. Қазақ тіліндегі екпін сөз мағынасын айқындап,саралап,дәлдеп тұрады және екпін тұрақты,сөздің көбіне соңғы буындарымен байланысты болады. Сөзге қосымша жалғанғанда,екпін қосымшаға, яғни соңғы буынға ауысып отырады. Қазақ тілінде екпіннің екі түрі бар: бірі – негізгі, екіншісі – көмекші екпін деп аталады.
Негізгі екпін сөздің соңғы буынына түссе, көмекші екпін қосымшалы сөздің түбірінің ең соңғы буынына түседі. Мысалы: шеге, кереге, орақ, балға, балта сөздеріне қосымшаларды жалғағанда шегелер, керегелер,орақшылар,балташылар дегендерде негізгі екпін соңғы буынға көшеді де,түбірдегі екпіннің орны көмекшілік қызметті атқарады.
Екпін сөз екпіні, ой екпіні, тіркес екпіні, дыбыс екпіні деп бөлінеді.
1) Сөз ішіндегі бір буынның көтеріңкі айтылуы сөз екпіні деп аталады. Қазақ тілінде сөз екпіні, негізінен, соңғы буынға түседі. Мысалы: Бала далада ойнап жүр. Сөз ішіндегі екпін дауысты дыбысқа түседі.
2) Ой екпіні — сөйлем ішіндегі ерекше назар аударылатын сөзді оқшаулап, бөлектеп айту. Ой екпіні сөйлем ішіндегі сөзді бөлектейді. Мысалы: Айбек ерте тұрды. Айбек ерте тұрды. Айбек ерте тұрды. Ой екпінін түсіру арқылы нақтылау, дәлелдей түсу мақсаты көзделеді.
3) Тіркес екпіні — бірнеше сөздің тіркесе, тізбектеле біртұтас екпінмен бөлектене айтылуы. Бұл көбінесе күрделі сөздерге, негізгі және көмекші сөздердің тіркесіне тән. Мысалы: мектепке дейін, әке-шеше, әдет-ғұрып т.б.
4) Дыбыс екпіні — сөз ішінде дыбыстың бөлектеніп, көтеріңкі дауыспен немесе созып айтылуы. Мысалы: по-ой-па-ай, та-ма-ша! Дыбыс екпіні көңіл-күйін білдіретін сөздерді айтуда жиі қолданылады. Айтылуда сөйлеушінің эмоциясын білдіреді.
Екпін түспейтін буындар:
Жіктік жалғауына – оқушымыз,барамыз.
Болымсыз етістіктің жұрнағына – ағашты жарма,сен айтпа.
Шылау сөздерге: үй де,мал да- бәрі де аман.
Көмекші сөздерге: мен ғой кеңседе болдым,үйге шейін атпен келдім.