ПЛИИИЗ СРОЧНО ПОМОГИТЕ С СОРОМ ПО КАЗАХСКОМУ ЯЗЫКУТыңдалымМәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орынданыз.Өзіңді-өзің
ПЛИИИЗ СРОЧНО ПОМОГИТЕ С СОРОМ ПО КАЗАХСКОМУ ЯЗЫКУ
Тыңдалым
Мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орынданыз.
Өзіңді-өзің алдама,
Уакытты салма саудаға.
Жиырма төрт сағат берді
Балага, кемпір-шалға да.
Өмірін ойлап талайдын,
Тарихын зерттеп караймын.
Бір күні боска отпеті,
Яссауи, Шокан, Абайдың
Өткізе бермей жай гана, Уакытты
жарат пайдана. Жиырма төрт
сағат – тең уақыт Берілген кедей
байға да
Өмірдің мәнін ұғып ал, Білім
ал, бәрін біліп ал. Қадірін
білген уақыттың, Қазақтан
шыккан ұлылар..
Уақытты жарат пайдана, Қолыңды
боска байлама. Жиырма төрт сағат
— сенде де, Жиырма терт сагат-
байда да...
Неге біз осы, неге біз, Ұмытып
кете береміз?! Денсаулық
пенен уақыттың, Кадірін
білмей келеміз.
Уакытын, ақшан, табысын,
Жұмсалар бәрі тән үшін.
Ішесін, жейсін, кетеді,
Барлыгы карын камы үшін
Ойлама бәрін білем деп,
Шалқып та тасып жүрем деп.
Уақытын - алтын казынан,
Жұмсауын керек үнемдеп.
Айбынын асып тұрса да,
Байлыгың тасып тұрса да,
Уакытын - акшаң колдагы,
Акшаңды босқа жұмсама.
Жас болып мəнгі жүрмейсін,
Мәңгілік өмір сүрмейсін.
Үнемдеп жұмса уакытты,
Бітеді ол кашан білмейсін
Минутты эрбір багала,
Секундты әрбір сарала.
Уакытты кайда жумсадын,
Есеттеп, үйрет балана.
Уакыт-ай, уақыт, зырлайды,
Артына мойнын бұрмайды.
Кешіксен, бітті, ол сені,
Бір секунд күтіп тұрмайды.
1. Өлеңнің идеясын аныктан,
А) омір калыктары
B) уакытыми кадірі
C) ұлы адамдарға еліктеу
D) мəнгілік өмір
2. Авторлын ойын
корыпинлыланыз.
А)пайдалы
B)уақыттың қадірі
С) жылдам
D) мəнгілік
3. Тыңдалым мәтінінде жиі кездесетін сан есімді себеп жазады.
4. Акпараттарды шыметірік айтилмаган нускасымен сэйкестенаірин.
1. Мэнгілік өмір сүруге болады.
В) айтылмагаи
2. Яссауи, Цока, Абай сиякты ұлылар уақыт
боса откі беті.
3. Уакыт-денсаулыкты жаксарту ушін берілелі.
с тірік
Окылым
Мәтінді мукинит оқып, тапсырмаларды орындалып,
Болашактагы климат
Климаттын галамдык жылынуы фантастика ретінде қабылданатын. Бүгінгі күні ғаламдық
аенгейде болып жаткан климаттың өзгеруіне коптеген дәлелдер бар.
Казакстанда ауаның орташа жылдық температурасы 1936 жылдан бастап 2005 жылдар
арасында әрбір 10 жыл сайын 0,31 Сградуска жоғарылап отырған. Соңғы 50 жылда Іле Алатауынан
солтүстік бөктеріндегі малыктарын ауданы 41 пайына кыскарган. Үкіметаралык сарапшылар
тобынын (көҮст) болжамдары бойынша егер климаттын озгеруі мен күннің жылуы осы
мумкіи.
каркында орбитін болса, XXI гасмраын ортасында орташа температура 6 градуска жоғарылауы
Бул оз кезегінде 2 градуска жалынудын озі кері сапарға әкеп соғатын күрт континенталды
Казакстан ушін орасаи зор апат болып табылады. Бүгінгі кутін ортас елімнан территориасынын
75% экологиялық праксыздық тәуекеліне ұшырап отыр. Алапат ыстык, кургакшылык Тіршіліксі
цел даланың аумағы солтүстікке карай 300-400 шакырымга жылжиды. Су ресурстарынын
жетіспеушілігі мал жайылымдарының адносна келіп соғады және ауыл шаруашалыгына ауыр
соккы болып табылады. «Казакстанда климаттык таускелдераі баскару» БУУЖЖ жобасы
мамандарынан пайымдауынша табиғаттагы процестердің белгілі бір циклга бағынатынына
карамастан температуранын жаһандык жогарылауы накты дайск болып табылады. Казакстанад
температураның жоғарылауы жауын-шашын мөлшерінің артуымен отеліп отырган жок, бул белгілі
бір тәуекелдерге алып келеді. Бізді алда өзендердің ағасының өзгеруі күтіп тұр, экстрималды табиғи
кубылыстары кобейеді, жана табии аномалды кубылыстар пайда болады.
Инна Колтаевская
(186 com)
1. Мәтіннен сөздердің синонимдерін табыңыз.
жаһандык-
колемі-
жорамалы
тапшылыгы -
Томендегі сурактарга мэтіндеri деректерді коддана отырып, жауап беріні.
2. Мәтінде кандай мәселе көтеріледі? Себебін жазыңыз.
3. «Болашакта
экстрималды
табиги кубылыстары
кобейеді,
табиги
аномалды құбылыстар пайда болады» деген автор пікірімен келісесіз бе? Ойыңызды
2
(
[1]
4. Томендегі суракка бір сойдеммен жауап беріңіз.
Мәтінде климат өзгеруінің кандай себептері көрсетілген?
Жазылым
«Қазіргі жаһандану заманында үш тілді білу-міндет» деген пікірмен келісесіз бе? Келісу,
келіспеу себептерін көрсетіп, 150 созден тұратын эссе жазыныз.
Эссе мазмунына сай көмекші есімдерді орыиды колданыныз.
Айтылым
Берілген тақырыптардың бірін талдап, жұпта диалог құрастырыңыз (әр оқушыға
2 минут). Ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыз.
Диалог тақырыптары
1. Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте.
2. Қазіргі жастар бос уақытын калай өткізеді?
3. Ауа райының өзгеруі денсаулыкка әсер ете ме?