Жақсы адам – елдің ырысы.
Жақсы жер – жанның тынысы.
Бір кісі мың кісіге олжа салар.
Адам аласы ішінде,
Мал аласы сыртында.
Адам — ең әуелі адамгершілігімен, парасатының биіктігімен көрікті. Мәдениет жоғары адам айналасындағылармен қарапайым қарым-қатынаста болады. Адамгершілік тәрбиесі оқушыларды адамгершілік ұғымы, примңиптері, мінез-құлық нормалары жайындағы біліммен кемелдеңдіреді. Оқушылар оларды оқып үйренумен шектелмей, оқу, тәрбие, еңбек процесінде іске асырғанда адамгершілік олардың сеніміне айналады.
Адамгершілік қатынастар моральдық нормалармен өлшенеді. Моральдың негізгі міндеті — адамның мінез-құлқын тәрбиелеу, осы арқылы олардың бойында әдеп сақтау қатынастарын қалыптастыру, адам мен қоғам арасындағы қатынасты реттеу. Адамгершілік тәрбиесі оқушылардың моральдық сенімдерін, жағымды мінез-құлық дағдылары мен әдеттерін қалыптастырады. Адамгершілік тәрбиесінің теориялық мәселелері өл-Фараби, Ыбырай, Абай, т.б. еңбектерінде кеңінен қолданыс тапқан. Әл-Фараби «Адам өз өмірінің қожасы, сондықтан өз бағытын өзі жасауы керек. Ол не нерсеге де ұқыптылықпен қарап, жиған-тергенін орынсыз шашпай, кез келген адамға сырын ашпай, өзінің мақсат мүдделері жөнінде достарымен ғана бөлісіп отыруы керек. Осылайша өмір сүрген адамның ғана ар-ожданы таза болады» деген. Абай адамгершілік, әдептік нормалары жайында көптеген пікірлер қалдырды. Оның бірінші қоятын талабы — мораль жағынан ұстамды, таза болу, сыпайы мінезді, жақсы құлықты, әділетшіл, шыншыл болу. Әдепсіз, арсыз, байлаусыз, сұрамсаң, өсекші, өтірікші, алдамшы, кеселді сияқты жаман мінездер мен әдеттерден, жарамсыз қылықтардан сақтанып, өзін одан жоғары санап, ондай қылықтарды бойына лайықсыз көрсе ғана, адам парасатты болады . Абайдың қоятын екінші талабы — тұрақтылық, «Қылам дегенін қыларлық, тұрам дегеніне тұрарлық, мінезде азғырылмайтын ақылды, арды сақтарлық беріктігі, қайраты бар болсын» дейді. Үшінші талабы — әділетшілдік. Әлеуметтік міндеті — дүниені белсене құрушы адамның бірі болып, халқы, Отаны үшін қызмет істеуі. Ақын мейірімділік қасиетке терең мән береді (төртінші қара сөзі) . Қазақ халқы — мөдени бай мұрасы, өзіне біткен табиғи ерекшелігі бар, сергек ой, сезімтал жүрек, дәстүрлі тәрбие, әдіс-тәсілдері бар халық.
Мен аялмада турамын. Мен аялдамага баратырмын.
Отметь как лучшее решение. Пожалуйста. Заранее спасибо
ҚҰСТАР –БІЗДІҢ ДОСЫМЫЗ
– деп ақын Мұқағали Мақатаев жырлағандай, дүниені алуан түрге бөлеп, көңілдегі сезім пернелерін басып, қамшының сабындай қысқағұмырдың қызығын молайтар жаз келді.
Жыл мезгілінің ғажабы – көктемнің қанатына ілесе, жыл құстары керуен көшін бастап бірге оралды. Күн жылынып, төңірек түгел жасыл көйлегін киініп, өрік, алма ағаштары гүл атқанда сізді таңғы ұйқыдан құстардың сазды әні оятады. Сиқыр үн жүрек сандығын ақтарып, көңіліңіздің терезесін сағыныш сазы қағып, шын мәнінде қайдағыны қозғайтыны бар ...
Жеті жетекші:
1. Адамның басшысы – ақыл,
2. Жетекшісі – талап.
3. Жолаушысы – ой.
4. Жолдасы –кәсіп.
5. Қорғаны – сабыр.
6. Қорғаушысы – мінез.
7. Сынаушысы – халық /Саққұлақ би/.
Жеті ғашық:
1. Ләйлі –Мәжнүн
2. Фархад –Шырын
3. Таһир –Зуһра
4. Арзу –Қамбар
5. Уәлік –Ғарра
6. Уәки – Күлшаһ
7. Жүсіп –Зылиқа
Жеті шәріп /Жеті әулие/:
1. Меке шәріп
2. Мәдина шәріп
3. Бұхар шәріп
4. Шам шәріп
5. Қатым шәріп
6. Құддыс /Мысыр/ шәріп
7. Кәләм шәріп /Құран/.
Жеті қазына:
1. Ер жігіт
2. Сұлу әйел
3. Ақыл, білім
4. Жүйрік ат
5. Қыран бүркіт
6. Берен мылтық
7. Жүйрік тазы.
Жеті ғалам:
1. Шығыс
2. Батыс
3. Оңтүстік
4. Солтүстік
5. Аспан /жоғары ғалам/
6. Жер /орта ғалам/
7. Жер асты /төмендегі ғалам/
Жеті күн:
1. Бүгін
2. Ертең
3. Бүрсігүні
4. Арғы күн
5. Ауыр күн
6. Соңғы күн
7. Азына
1. Дүйсенбі
2. Сейсенбі
3. Сәрсенбі /сәтті күн/
4. Бейсенбі
5. Жұма /қасиетті күн/
6. Сенбі
7. Жексенбі.
Жеті жұт:
1. Құрғақшылық
2. Жұт /мал қырылу/
3. Өрт
4. Оба /ауру/
5. Соғыс
6. Топан су
7. Зілзала
Жеті жоқ:
1. Жерде өлшеуіш жоқ
2. Аспанда тіреуіш жоқ
3. Таста тамыр жоқ
4. Тасбақада талақ жоқ
5. Аллада бауыр жоқ
6. Аққуда сүт жоқ
7. Жылқыда өт жоқ.
Жеті жетім:
Тыңдамаған сөз жетім,
Киюсіз тозған бөз жетім,
Иесіз қалған жер жетім,
Басшысы жоқ ел жетім,
Аққу-қазсыз көл жетім,
Замандасы қалмаса-
Бірінен де сол жетім.
Жеті ата:
1. Бала
2. Әке
3. Ата
4. Арғы ата
5. Баба
6. Түп ата
7. Тек ата.
Жеті қат көк:
1. Ай
2. Күн
3. Шолпан
4. Есекқырғын /Меркурий/
5. Қызылжұлдыз /Марс/
6. Сатурн
7. Мүштәри /Юпитер/.
Жеті амал:
1. Күннің тоқырауы
2. Қарашаның қайтуы
3. Үркердің батуы
4. Мұздың қатуы
5. Киіктің матауы
6. Қыс тоқсан
7. Ай тоғамы.