Бұл шығармада бізді қоршаған табиғат, Ал біз өмір сүреміз, әр ісімізбен айналысамыз және оны байқамаймыз. Машина, компьютер құрғанға дейін, мұнай өндіруді бастағанға дейін, зауыттар мен фабрикалар салынғанға дейін әлемнің қандай болғаны туралы бір минут ойлануға болады.
Өркениеттің дамуымен байланысты біздің ғаламшарымыздың экологиясы қалай өзгергенін, адамзат табиғатты қалай құртып, оның нердінін шығарып, атмосфераны ластай отырып, оны қалай құртатынын жазу керек. Адамның әрекеті біздің өзендер мен көлдердің тазалығына қатты әсер етеді.
Кейде өркениеттен алшақтау, саңырау ауылға бару және тек толық жеңіл таза ауаны дем алу жақсы
Телеген Айбергенов родился в 1937 деревне канырат Короколпакии .1959 г закончил ташкенский пед.инситут. С 1959-1962 работал учителем в средней конратской школе,1962-1965 в Шинкентской обл.Сарыагашской средней школы был директором.С 1965-1967г. трудился в казахтанской писательской организации. С 1957г. начал печатать стихи .Его произведения"Путешествие в Имираты" "Аманат" и др.были выпущены сборники песенных книг.Т Абергенов посветил детям книгу песен "Путешествие в сад".Его произведения посвещены любви к родной земле и красоте родной природы.
Знаменитый писатель в 1967г. умер в городеНакесе.За короткую жизнь он оставил большой след
(последнее не перевела)
Аға – бордан, іні – зордан.
Ағайын ала болса
Ауыздағысынан айырылады.
Ағасы ақылдының ауылы азбайды,
Жеңгесі шебердің тоны тозбайды.
Ағайын - туыс
Ағайын бір өліде,
Бір тіріде керек.
Жаман болса ағамыз,
Жақсыны қайдан табамыз
Жақыныңды жат етсең,
Жатқа күлкі боларсың.
Әулие де қасындағысын қолдайды.
Туғаныңмен сыйыспасаң, кең дүниеге сыймассың.
Рулы елдің уысы бір.
Руыңмен у іш.
Туысы бірдің - уысы бір.
Бөлінгенді бөрі жейді.
Төртеу түгел болса төбедегі келеді,
Алтау ала болса ауыздағы кетеді.
Жақын таласса жатқа жем.
Байлық, байлық емес, бірлік байлық.
Бірлік болмай, тірлік болмас.
Ағайынның аты озғанша,
Ауылдастың тайы озсын.
Жігіттің үш жұрты бар - өз жұрты, нағашы жұрты, қайын жұрты.
Өз-жұртың күншіл, қайын жұртың-міншіл, нағашы жұртың-сыншыл.
Ағайын бар болсаң көре алмайды, жоқ болса бере алмайды.
Жоқ болсаң күндейді, жаман болсаң жүндейді.
Қайын жұртың қолыңның ұзындығына қарайды,
Берсең жағасың, бермесең дауға қаласың.
Нағашы жұртың жақсылығыңа сүйсінеді,
Жамандығыңа күйінеді.
Ырылдайсың, қаппайсың, менен жақсы таппайсың.
Табалдырықтан биік тау болмас,
Жақыннан асқан жау болмас.
Тозған қазды топтанған қарға жем қылар.
Екі қарға таласса, бір қарғаға жем түсер.
Бірін-бірі сыйласа жат жанынан түңілер.
Ағайынды жамандап, туғанды қайдан табарсың.
Ағайыннан шет жүрсең, көңілің бір күн тарығар.
Ағайын ұрысы – Тоқаның жыртысы.
Ағайынның азары болса да, безері болмайды.
Ағасы бардың жағасы бар,
Інісі бардың тынысы бар.
Өзім жаман болсам да, ағам жақсы.
Туысы жаман туғанын жамандайды.
Жаман ағайыннан алаш жақсы.
Өзі өлтірмес, жат жарылқамас.
Ағайынға қарап мал өсер,
Ағашқа қарап тал өсер.
Ағайының бай болса -
Асағаның май болар.
Жалғыздың үні шықпас,
Жаяудың шаңы шықпас.
Ақылды адамға ағайын көп.
Төбелеске бергісіз араша бар,
Ағайынға бергісіз жанаса бар.
Ағайын жақсы болса - қанатың,
Ағайын жақсы болса - санатың.
Ағайын тату болса ат көп,
Абысын тату болса ас көп.
Туыс туыс болса туыс,
Туыс болмаса панасыз қуыс.
Жақсы ағаң - орман, жақсы інің - қорған.
Туғаны жоқ «тұл» тұлға.
Төсекте жаны қосылған,
Төскейде малы қосылған.
Алыстағы ағайыннан, ауылы бірге көрші артық.
Туыс туыс емес, қоныс туыс.
Үйдің жылы-суығын қыс түскенде білерсің,
Ағайынның алыс жақынын, іс түскенде білерсің.
Ағайын барыңда аузыңды жалайды,
Жоғыңда желкеңнен қарайды.
Жаман туыстан, жақсы таныс артық.
Ағайыныңды іске шақырма, асқы шақыр.
Бала тәрбиесі бесіктен.о
Тәрбиелі адам - тағалы атпен тең.
Жақсылық еккен алғыс орады.
Итті күшігінде үйрет.
Үлкен бастар, кіші қостар.
Шыбық тимес, шыңқ етер.
Ұлы жол үйіңнің табалдырығынан басталады.
Әдепсіз өскен адамнан, тәртіппен өскен тал жақсы.
Үлкенді сен сыйласаң, кіші сені сыйлайды,
Кіші сені сыйласа, кісі сені сыйлайды.
Ине өткен жерден жіп өтер.
Ел болам десең бесігіңді түзе.
Әдепті бала – арлы бала, әдепсіз бала – сорлы бала.
Бесік көрмеген ессіз болып, есікке енеді.
Баланың өскен бесігі – кең дүниенің есігі.
Бесіктен белі шықпаған.
Анасын сүйгеннің баласын сүй.
Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келер.
Жақсы бала – сүйік, жаман бала – күйік.
Есік көргенді алма, бесік көргенді ал.
Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің.
Алдыңғы арба қалай жүрсе,
Соңғы арба сонда жүрер.
Ағайынға қарап бала өсер,
Қарағайға қарап тал өсер.
Тісі шыққан балаға,
Шайнап берген ас болмас.
Жорғаның тері кеппес,
Жылауықтың көз жасы кеппес.
Құс жеткен жеріне қонады.
Тауда туған баланың,
Екі көзі таста болар.
Ашаршылықта туған баланың,
Екі көзі аста болар.
Ағаны көріп іні өсер,
Апаны көріп сіңлі өсер.
Жеті атасын білмеген – жетесіз.
Сүтпен кірген мінез.
Сүйекпен кетеді.
Мақал-мәтелдер » Тәлім-тәрбие туралы »
Тақырыбы:1)
Балалық шақ
2)Туған жерге деген сүійспеншілік
3)Өзгерген заман
Кесте:
Қоршаған орта сипаты:Асқар таулар,көгілдір аспан,жымыңдаған жұлдыздар,жасыл жайлау т.б
Автордың жан-дүниесі,сезімі:қазіргі заман қатты өзгергені,көреалмаушылық,өзімшілдік,сыйластықьың жоғалғаны.
Табиғат суреттері:күн күркіреу,жаңбыр жауу,етектегі шексіз дала,желі жібек