Ұрлық
Жыл қайыру мүшел жас
1.Абай бұл өлеңінде білімді қадірле, білімсіздігіннен арлан, жаман қасиеттерден аулақ, жақсы қасиеттерге жақын бол дегісі келді.
2.өсек, өтірік, мақтаншақтықтан, еріншектік, бекер мал, яғни ақша шашудан қашық бол.
талап, енбек, терең ой, қанағат, рақымға жақын болуға шақырды.
талап еңбек терең ой қанағат рақым ойлап кой бес нарсеге асык бол өсек өтірік мақтаншақ еріншек бекер мал шашпак бес нарседен кашык бол! Осы өлең жолдарыннан көре аламыз.
1. Құтты қонақ келсе, қой егеіз табады
2. Сыпайы қонақ сайыңды жейді, Мылжың қонақ мыйыңды жейді.
Маусым жарлығы – “Июнь жарлығы” – Ресей патшасы Николай ІІ-нің 1916 жылы 25 маусымдағы “Бұратана” халықтардың өкілдерін тылдағы жұмысқа алу жөніндегі жарлығы.
Жарлық Қазақстанның , Орта Азияның, ішінара Сібірдің 19 бен 43 жастың аралығындағы ер азаматтарын тыл жұмыстарына (қорғаныс құрылыстарын және әскери қатынас жолдарын салу, майдан өңірі маңайында жолдар салу, т.б.) “реквизициялауды” (“жұмылдыру”, “әскерге шақыру” емес) жоспарлады. Бейнебір малды реквизициялау (өткізу, жеке адамның мүлкін күшпен алу) туралы болып отырған сияқты “реквизиция” сөзі қолданылды. Бас штабтың салғырт салығы бойынша тыл жұмыстарына Қазақстаннан , Орта Азиядан 400 мың адам, оның ішінде қазақтар мекендеген барлық облыстардан 240 мыңға жуық адам алу жоспарланды. Бірінші кезеңде 19 – 31 жас, екінші кезеңде 32 – 43 жас аралығындағы азаматтар алынбақшы болды. Олардың тізімін жасау жергілікті болыс басшыларына жүктелді. Патша өкіметінің жергілікті әкімшілік орындары істі жеделдету үшін болыс, старшын және “құрметті ақсақалдармен” жиналыстар өткізіп, “Маусым жарлығын” бұлжытпай тез орындау керек деген шешім қабылдады. Бұл жергілікті жерде патша өкіметіне қарсы халық наразылығының күрт күшеюіне алып келді. Халық наразылығы күннен-күнге өріс алып, Қазақстандағы он алтыншы жылғы көтеріліске ұласты.