Жай сөйлем — бір немесе бірнеше сөз бен сөз тіркестерінен құралып, тиянақты бір ғана ойды білдіретін сөйлем.
1. Сөйлемнің етістік формалары арқылы жасалады
2. Сөйлемде ақ, ау, ғой, ай шылауларының қатысымен жасалады
3.Көңіл-күйді білдіретін одағай сөздердің қатысуымен жасалады
4.Интонация арқылы жасалады
Ақылдыға сөз айтсаң біледі
Ақылсызға сөз айтсаң күледі
---------------
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен
---------------
Ақ -түйе, сиыр, қой, жылқы
Сары - ет, сүт, тері, жүн, т.б. алынады
Қара - бағып-баптау
Қызыл - дұрыс деп ойлаймын
Көк - төрт-түлік малдың пайдасы зор
Мен өз анамды жақсы көремін ол өтте керемет жан анамнан басқа мені ешкім түсінбиді .Анам өтте мейрімды жəне тазалықты жақсы көреді, ол үйге келгенде қатты шаршайды кеш келеді.Мен анама үй жинауға көмек беремін, үйге жұмыстан келгенде ас əзірлейлі ,сосың үй тазалығын тексереді. Жексенбі күні менің анам демалады ,сосың жалғыз өзі үйді жинағанды жақсы көреді, сол үшін біз үйден кетеміз. Менің анам азаңда турып сінлімді дайындап, тамақ жасап кетеді,сол үшін мен анама көмек беріп сінліме қараймын,гүлге сү құйямын, ыдысаяқ жуамын. Анам маған ерте жатып уйқтауды үйретті. Менің анам мені кіші кезімнең тəрбиеледі ,мен өз анамды жақсы көремін!