Жабық
керемет күн
жылы-суық, баяу-тез, жеңіл-ауыр
Міне, қыркүйек туды, күз келді. Күн қысқарып, түн ұзарды. Аспаннан бұлттар қаптап, сіркіреп жаңбыр да жауып тұр. Күн сирек көрініп, аз жылытады. Анда-санда таңертең салқын болып қояды. Өткір суық жел арық малды, жұқа киімдіні тоңдыра бастады. Жұрт күземін алған, киізін де басып алды. Маса, шыбын, құрт-құмырсқа жоқ болып кетіпті, құстар да жылы жаққа ұша бастады. Қарлығаштар көптен көрінбейді. Аспанда тырналар да тізіліп ұшып барады. Ағаштардың жапырақтары сарғайып түсіп шөптер де қурап қалған. Егіншілер астығын жинап алып, шашындыда әр жерде ғана жаңбырға сарғайған шошақтар тұр, оларды де иелері тасып алуға шана жолын күтіп отыр.
К труду рано к исскуству поздно
Ақбөкен [2] [3], немесе ақбөкеннің [3] [4] (лат Saiga tatarica;. Ер - ақбөкеннің немесе margach, әйел - Saiga) - бұл бөкендерді подсемейства құрылған расщеплены тұяқты сүтқоректілердің (оның кейде бар ИА-ZA тән анатомия, дегенмен тибет бөкендерді) арнайы подсемья болып табылады.
2002 жылы, табиғат қорғау халықаралық одағы (МСОП), бұл түрлер «CR» санатына, яғни берілген болатын «ауыр жағдайда болып табылады». Алғашында дала және Жоңғар мен Моңғолияға Карпат және Кавказ етегінде Еуразия жартылай шөл үлкен ауданы мекендеген. Енді Бөкен Ресей (Калмыкия, Астрахан облысы, Алтай Республикасы) және Батыс Моңғолияда, қалқаның отырып, тек қана Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан табылған
<span>Жеріміз кең, соған қарай табиғи орталарымыз әр түрлі, ал жер қойнауымыз өте
бай екен. Жеріміздің оңтүстігі мен шығысы биік тауларға барып тірелсе, орталық
бөлігі кең жазиралы жазық, ал батысы Каспий теңізіне тірелетін, солтүстігі
Сібірмен шектеседі. Жеріміздің негізгі бөлігі қуаң, шөлейт және шөлді аймаққа
орналасқанымен, су қоры өте мол. Қазақ жерінде Балқаш, Алакөл, Зайсан, Теңіз,
Марқакөл, Шалқар сияқты көлдер бар. Сонымен бірге жерімізде Ертіс, Жайық,
Сырдария, Іле, Шу, Есіл, Нұра, Тобыл сияқты өзендері ағады. Қазқастанның ауа
райы негізінен континиталды климат болғанымен, осылардың әсерінен төрт
климаттық аймаққа, он бес ауданға бөлінеді. Ғалымдадың айтуынша бес мыңдай
өсімдік, сүтқоректілердің жүз елу сегіз, құстардың төрт жүз сексен бес,
балықтардың жүз елу, бауырымен жорғаулаушылардың елу екі түрі бар. қазақстанның
көптеген қазба байлығы бар. Қазақстан жерінде Менделеев кестесіндегі барлық
химиялық элементтері кездеседі. </span>