И- союз,
тем, я - местоимение
Орта жүзден Ұлы жүзге мал алып қайтуға барымташы барып, түн жамыла жылқы үйіріне килігеді. Осы сайыста орта жүздің бір адамына найза қадалады. Жаралы адам жолшыбай өліп, сүйегін елге әкеліп қойған соң Орта жүз Ұлы жүзден құн сұрайды. Ұлы жүз оған көнбейді. “Орта жүздің өлген адамына құн төлей берсек, маламыз жете ме және біздің кісіміз іздеп барып өлтірген жоқ”, - деп бет бақтырмайды. Орта жүздің адамдары “Үш жүзге билік айтқан ағаның баласы ғой”, - деп Төле биге жүгінуге келеді. Даугерлердің арасынан жоғары отырған біреуі дауының жөнін айтады. Тыңдап болып, Төле оң қолын созады. – Бұл қалай, - деп екінші талапкер сөйлейді. Төле сол қолын созады.
<span>- Апырмай, мына кісі сөзін жеткізіп айта алмады ма? – деп үшінші кісі сөйлейді. Мұны тыңдап болып Төле үстіңгі ернін шығарады. “Бұған да жауап бермеді” деп төртінші біреу сөйлейді. Мұны да тыңдап болған соң, Төле астыңғы ернін шығарады. Даугерлердің бар сөз білемін деген төртеуі жауап алмаған соң, елге қайтады. </span>
<span>Билер келгеннен кейін жұрт жиылып, Төленің жауабын сұрайды. Билер “паң адам екен, басын да көтермейді” дейді. Жиналған жұрт: </span>
<span>- Апырай, бұл қалай, үш жүзге билік айтқан адам еді ғой, бір ауыз жауап бермегені ме? Өздерің не айтып едіңдер? – деп сұрайды. Билер әңгіменің қалай өткенін түгел баяндап айтып береді. Сол кезде көптің арасынан ұзын бойлы, қара торы, қыр мұрынды, зор кеуделі бір жігіт кербез сөйлейді: </span>
<span>- Жоқ, Төле би жауап бермеймін демепті. Бұдан басқа менімен сөйлесуге жарарлық адамың бар болса, сөйлеп көр деген екен. Ана ишарасы – бұрыңғы сөйлесушілерге берген сыны. Ілегері екі би сөйлегенде, екі қолын созғаны – сендер ұзын сойыл, ұрда жық, қара барымтаның адамысыңдар, сөз сөйлеп құн аларлық адам екен. Кейінгі екі адам сөйлегенде екі ернін шығарғаны – сендер ағайында шағыстырып, өсек айтып, ат мініп, ас ішерлік қана адамсыңдар. Мұнан басқа жөн білетінің бар болса, сөйле дегені екен. Бұлардан басқа жібі түзу сөйлеуші болмаған соң, бітімді далаға берсін бе?... </span>
<span>Бұл сөйлеген кәдімгі Едіге батыр екен. Сол жерде отырған жұрт: - Төленің жатып айтқан жұмбақ ишарасын, мұнда отырып шешуге жараған сен алдына барып сөйлесіп, сөз алуға да жарайсың. “Ел намысы - ер намысы” деп Төлемен сөйлесуге Едігені аттандырады. Едіге үлкен билік сөз сөйлеп, Төле лайықты сый көрсетіп, бітім жасап қайтады.</span>
Ex 1. ex.2
1-C. 1.How much
2-E. 2.How many
3-A. 3.How many
4-B. 4.How many
5-D 5.How much
6.How much
7.How much
8.How much
9.How many
10.How many
Об этом уже давно написано : " Два капитана", прочитайте
Есть 3 типа нерп это Байкальская нерпа,Арктическая нерпа и и Кольчатая Нерпа.
У взрослой нерпы шкура пятнистая, а у нерпиных детёнышей — беленькая как снег. Поэтому нерпёнышей и называют бельками.
<span> Но ты не думай, что нерпа — рыба. Ничего подобного. Нерпа — зверь. Она питается рыбой. И ей обязательно надо дышать воздухом, как всё равно киту. Она поплавает, поплавает подо льдом и обязательно поднимается наверх. У неё внутри большие мешки, и в них она набирает воздух. Поэтому нерпа может долго пробыть под водой, и её часто с рыбой путают.
</span>Вот про рыб
РыбыВся рыбная фауна Арктики оценивается в 430 видов, из них большое количество промысловых видов (сельдь, тресковые, лососевые, скорпеновые, камбаловые и др.). Трудно провести границу между пресноводными и океаническими видами рыб. Кстати, в арктических реках обитает рыба даллия, знаменитая тем, что вмерзая в лед, способна долгое время оставаться живой.Коренные народы севера едят рыбу в сыром, квашеном и сушеном виде. Осенью и зимой успехом пользуется строганина - нарезанная мороженая рыба: сиг, чир, муксун, нельма. Мясные, рыбные и молочные продукты являются основой северного типа питания - белково-липидного. Его вытесняют появившиеся в рационе продукты массового спроса, что грозит нарушением исторически установившегося метаболизма, и оценивается как одна из причин ухудшения здоровья северного населения. Врачи призывают аборигенов возвращаться к истокам и традиционным промыслам. Активнее рыбной ловлей занимаются «люди с большой земли» - браконьерский вылов семги в устьях рек бассейнов Баренцева и Белого морей, а также незаконный вылов рыб сиговых и осетровых пород на Ямале.Ключевым для российского официального рыболовства является Баренцево море, воды которого самые теплые и богатые планктоном. Некоторые рыбы, вроде сайки, не представляют промысловой ценности, но остаются важным звеном арктической цепи питания. К примеру, перевылов мойвы в Баренцевом море в середине 80-х годов обернулся подрывом кормовой базы гренландских тюленей. Тогда же в рыбацких сетях запутались и утонули еще, по меньшей мере, 50 тысяч особей. За три года запрета на промысел мойвы в Норвегии, популяция этого вида, а с ней и брешь в пищевой цепи, полностью восстановилась. Кстати, от популяции одного из видов тюленя - кольчатой нерпы напрямую зависит - будут ли сыты белые медведи.<span>
</span>