Шоқан Уәлиханов Шыңғысұлы (KAZ Shoқan Shyңғysұly Uәlihan нақты аты - Мұхаммед Ханафи (KAZ Mұhammed Қanafiya) қараша 1835, Орда-қыстайтын Kuntimes, Аман-Қарағай сыртқы ауданы, Омбы облысы, Ресей империясы -. 10 сәуір 1865 Kochen- жолдарының. Togan, Seven Rivers) - қазақ ғалымы, тарихшы, этнограф, фольклоршы, саяхатшы және ағартушы, орыс империялық армиясының Бас штабы офицер, барлауатақты Абылай хан шөберес - Уәлиханов чингизидов болды. Санта Шоқан Уәли хан - 30 ұлдарының Абылайхан бірі. «Шоқан» лақап ол бала ретінде алынған. Кейіннен, ол сондықтан атына қолданылған, ол бүркеншік ретінде алды.Чокан Валиханов родился в орде-қыстақ Күнтимес Аман-Карагайского внешнего округа (қазіргі жерге Қостанай облысы Сарыкөл ауданында). Оның әкесі Шыңғыс Уәлиханов, аға сұлтан Аман-Карагайского внешнего округа Омбы облысының 1834 жылы. Туу кезінде балаға берілді мұсылман аты Мұхаммед-Қанапия. Кейінірек придуманное оның анасының лақап Шоқан бекіген ресми аты. Балалық шағында (1842-1847 ж. ж.) бала қазақ мектебінде оқыған, ашық ордада Күнтимес, онда ол бастауыш білімді қазақ, қыпшақ-чагатайского, араб және парсы тілдері[6]. Бола тұра баласы аға сұлтан, ш. Уәлиханов, бала кезінен мүмкіндігі қарым-қатынас, белгілі ақындармен, ақындарымен және суретшілермен, танысуға, олардың шығармашылығын. Осының салдарынан біз Шоқан ерте пайда болды ерекше махаббат ауызша және музыкалық шығармашылығына, қазақтардың, сондай-ақ сурет салу.
Алғашқы сабақтары сурет салу, Шоқан алды орыстар әскери топографов, побывавших " Аманкарагайском (1844 Кушмурунско
Бейбіт бақша ішінде жерді қопарып ойнап жүргенде, кенеттен бір қария оған жерді неге қорлайсың, ол сенің анаң емес пе,- деді.
Бейбіт таңғалып, жоқ менің анам Зейнеп, ол үйде,-деді.
Онда анаңнан сұра, сол түсіндіреді,- деп қария жөніне кетті.
Үйіне келіп, Бейбіт анасынан сұрады. Анасы оған қарияның айтқанының жөні бар, Жер-анадан біз бәрін аламыз, ішетін су, жейтін тағам, яғни адамға керектің бәрі жерден шығады,- деді. Бәрін жақсылап тыңдаған Бейбіт бақшадағы шашқан топырағын жинады.
Мен мұғаліммін
Сен мұғалімсің
Сіз мұғалімсіз
Ол мұғалім
Біз мұғалімбіз
Сендер мұғалімсіңдер
Олар мұғалім
Архаизм:
Ауылнай
Саратан
Зауза
Отырмақ
Бөстек
Жадагай
Жаппа
Корамса
Акырет
Жатак
Желек
Қалғандары тарихи
Жердің сәні егін, ердің сәні білім.