Ата - ана
аға - бауыр
іні - қарындас
ұл - қыз
Қыс<span>: </span>ауаның қызуының бас-<span>; </span>бұрқасын<span>; </span>бора;суайдынның тоңазы-<span>; </span>сүңгінің және қыраудың білімі;
Көктем<span>: </span>мұздың жібі-<span>; </span>ауаның қызуының көтермелеуі;перелетных құстың оралғысы<span>; </span>почек таратып жібер-;гүлде-;
Жаз<span>: </span>ауаның қызуының тағы үлкен көтермелеуі<span>; </span>күн ұзынболады<span>, </span>ал түн қысқасы<span> (</span>мында ғой апару болады ақтүндерді<span>); </span>құстар ән айтады<span>; </span>су суайдындарда жылыболады<span>; </span>жаздың жылы жаңбырлары<span>; </span>найзағайлар<span>; </span>шөпөседі және көгереді;
Күз<span>: </span>ауаның қызуы аласарады<span>; </span>суық күздің жаңбырыжәне бұршақ барады<span>; </span>ша таң қырау қыртысталады<span>; </span>күнқысқасы болады<span>, </span>ал түн - ұзын<span>; </span>жапырақтар тал-шыбықтарда қуарады және <span>қарамастан</span>
Көктем келгенде бакалар барлық жерлерде тоғандарда, батпақтарда жылай бастайды. Олар тек қысқы арманнан оянып, қысты өткізген су қоймасының түбіндегі шөгіндіден шығарып алды.
Бақаларымызды, «ашкөз қарынды» көргеніміз жоқ па? Амфибия класына жататын кішкентай жануар. Артының түсі қою жасыл немесе қоңыр түсті, кездейсоқ шашыраңқы қара дақтармен.
Іш - ақ немесе сарғыш. Жануардың денесінің ұзындығы шамамен сегіз сантиметр. Бірақ бұл біздің ең көп кездесетін тоған бақа.
Жалпы, әлемде төрт жарым мыңға жуық бақа бар. Бүкіл әлемге таралған бұл жануарлар қандай дыбыстар шығармайды. Олар айқайлайды, жылайды, жылайды, триллерді алып тастауға тырысады. «Ашказан ішінен» біреу крикетке, біреу байғұстарға және тіпті сиырға еліктеуге тырысады.
Ең көп сөйлейтіндер - ер адамдар. Олардың пікірінше, тартымды дыбыстарды жасай отырып, олар болашақ жарын ұрпақтарға айналдыруға тырысады.
Жердегі ең қатты куку - бұл Пуэрто-Рикода тұратын кішкентай кока. Тығыз ормандарда бұл амфибия өкілдері нағыз жарыстар ұйымдастырады - кім қатты?
Масалар, миджалар, шегірткелер, шыбындар - ересек бақалардың басты тамағы. Оларды ерекше түрде ұстайды. Олар аузынан тілдерін лақтырып, олжаларын жабысқақ ұшымен ұстап, тілдерін тез жасырады.
Суда жасыл су бақалары өмір сүреді, ал қоңыр жер үстіндегі бақалар жазда жерге секіреді, ал қыста жасыл сияқты олар тұнбаға, тоғанның түбіне көтеріліп, бүкіл қысты ұйқыда өткізеді.
Қара ала сиыр , ақ қасқа құлын ,қара шұбар жылан
Қожанасыр жарлы болған адам. Бір күні жайау кіре тасып, кəсіп қылып, тамақ асырамақ болған. Базарға келіп,жайау кірешілердің жанында тұрғанда, бір сандықкесе, шыны-айақ, тас табақ сиақты шетін нəрселерді алып баруға жалданбақшы болады. Нəрсе иесі айтады:«Алыпбару ақыңа мен саған үшауыз мағаналы, қасиетті сөз үйретемін», – дейді. Ақша басқалардан да табылады ғой, мұның қасиетті, зор мағаналы сөздерін естіп қалайын деген оймен Қожанасыр жарайды дейді.
Сандықты көтеріп иесіне еріп келе жатып, біраз жер жүрген соң: «Кəні, қасиетті мағаналы сөздеріңізді айтсаңыз екен», – дейді. Жалдаушы айтады: «Бірінші сөз мынау: егерде біреу аштық тоқтықтан жақсы десе, еш уақытта нанбағайсың!».